دیدن خون در مدفوع میتواند تجربه‌ای نگران کننده و هولناک باشد. اگر فردی در مدفوع خود خون ببیند، ذن به سمت بیماری‌های جدی و خطرناک گوارشی مثل سرطان می‌رود! اما بهتر است نگران نباشید و نگرانی زیادی به دل خود راه ندهید. با اینکه معمولاً خون در مدفوع نشان‌دهنده مشکلات گوارشی جدی است، اما گاهی اوقات ممکن است در اثر عارضه‌های جزئی مانند شقاق مقعدی به وجود آمده باشد.
اگر برایتان این سوال پیش آمده که علت وجود خون در مدفوع چیست و نشانه چه چیزی میتواند باشد، در ادامه این مقاله همراه ما باشید.
مدفوع خونی نشانه چیست؟
مدفوع خونی به حالتی از مدفوع گفته میشود که در آن خون به شکل و رنگ‌های مختلفی از جمله قرمز روشن، خون سیاه و یا مدفوع چسبناک و غیر مانند به چشم می‌خورد. بسته به نوع خونی که در مدفوع وجود دارد، ممکن است این خون با چشم دیده شود و یا نیاز به آزمایش مدفوع و بررسی تخصصی برای تشخیص داشته باشد.
Rectal bleeding is a symptom of many different conditions, including hemorrhoids, anal fissures, inflammatory bowel disease (IBD) and colorectal cancer. You may notice rectal bleeding on your toilet paper when you wipe or when you see blood in your stool.
خونریزی مقعدی (خونریزی رکتال) نشانه بسیاری از شرایط مختلف از جمله هموروئید، شقاق، بیماری التهابی روده و سرطان کلورکتال است. خون در مدفوع اغلب هنگام پاک کردن مقعد بر روی دستمال توالت دیده میشود و بهتر است این مشکل را جدی بگیرید و به محض بروز به دنبال درمان آن باشید.
منبع: my.clevelandclinic.org
وجود خون در مدفوع به هر شکلی، میتواند ناشی از شرایط مختلف و جزئی مانند بواسیر (هموروئید) و یا بسیار جدی مانند سرطان کلورکتال باشد.
وجود خون در مدفوع با چه علائمی همراه است؟
وجود خون در مدفوع بسته به علت بروز آن میتواند با علائم مختلفی همراه باشد که برخی از آن‌ها عبارتند از:
- درد به هنگام حرکات روده و زمان دفع مدفوع
- تغییر عادات دفع و بروز اسهال یا یبوست
- احساس ناراحتی و درد در شکم
- احساس حالت تهوع و استفراغ
- احساس ضعف و خستگی
- کاهش وزن بی دلیل
- تب
چطور بفهمیم مدفوع خونی داریم؟
ممکن است زمانی متوجه مدفوع خونی شوید که:
- بعد از تمیز کردن مقعد با دستمال کاغذی متوجه خون روی دستمال شوید.
- روی مدفوع خون لخته یا رگه‌های خونی ببینید.
بهتر است بعد از مشاهده لخته یا رگه‌های خونی قرمز روشن، تیره و یا مدفوع چسبناک و قیر مانند، به پزشک متخصص گوارش مراجعه کنید و آزمایش دهید تا علت بروز این مشکل مشخص شود.
تعیین نوبت فوری برای تشخیص علت وجود خون در مدفوع در کلینیک لیزر شفا
آیا وجود خون در مدفوع خطرناک است؟
میتواند باشد، میتواند نباشد! در صورتی که خونریزی مقعد در اثر بیماریهایی مانند هموروئید، فیشر و یا سایر بیماری‌های نشیمنگاهی باشد، درمان آسانی خواهد داشت.
اما اگر خون روی مدفوع ناشی از سرطان مقعد و یا سرطان کلورکتال و … باشد، وضعیت بیمار نگران کننده و خطرناک بوده و نیاز به پیگیری و درمان جدی خواهد داشت.
خون در مدفوع به چه دلیل است؟
اگر برای اولین بار در مدفوع خودتان خون ببینید، نگران می‌شوید و این سوال که دلیل وجود خون در مدفوع چیست، ذهن شما را به خود درگیر میکند. وجود خون در مدفوع میتواند در اثر هر یک از موارد زیر اتفاق بیفتد:
1. هموروئید (Hemorrhoids):
هموروئید زوائدی گوشتی و متورم در داخل یا لبه بیرونی رکتوم است که در اثر فشار بیش از اندازه بر روی بالشتک‌های بواسیری یا عروق خونی مقعد ایجاد میشود. در صورتی که یبوست باشید و هموروئید خارجی یا داخلی هم داشته باشید، با یک فشار غیرمعمول هموروئید دچار خونریزی خواهد شد.
بیشتر بخوانید: چطور بواسیر را درمان و از بروز آن پیشیگیری کنیم؟
2. فیشر مقعدی (Anal Fissure):
فیشر مقعدی یا همان شقاق، زخمی طولی در چین‌های دهانه رکتوم است که به دلیل رابطه جنسی مقعدی و یا خروج مدفوع خشک و سفت ایجاد میشود. این زخم میتواند باعث خونریزی رکتال و مشاهده خون در مدفوع شود.
همه چیز درباره راه‌های درمان شقاق مقعدی
3. بیماری‌های التهابی روده (Inflammatory Bowel Disease):
بیماری‌های التهابی روده یا IBD میتواند موجب التهاب مزمن روده کوچک یا بزرگ شود. به عنوان مثال بیماری کرون روده میتواند روده کوچک شما را تحت تاثیر قرار دهد و موجب دردهای شکمی و اسهال شود. در مواردی که التهاب روده شدید باشد، میتواند باعث خونریزی رکتال و مشاهده خون در مدفوع شود.
4. دیورتیکولیت (Diverticulitis):
دیورتیکولیت در روده بزرگ معمولاً در بخش انتهایی روده (نزدیک به راست روده) رخ می‌دهد. این اتفاق در شرایطی می‌افتد که پلیپ‌های پوشش داخلی روده بزرگ، ملتهب و عفونی شوند. با خروج مدفوع از انتهای راست روده و تحریک دیورتیکولیت‌ها، احتمال خونریزی حاد رکتوم و مشاهده رگه‌های خونی در مدفوع وجود دارد.
سایر دلایلی که موجب مشاهده خون در مدفوع می‌شوند عبارتند از:
- زخم معده
- سرطان معده
- سرطان کولون
- گاستریت معده
- عفونت‌های مقاربتی
- زور زدن بیش از اندازه حین دفع
چه مقدار خون در مدفوع خطرناک است؟
میزان خون در مدفوع زمانی خطرناک میشود که:
- درد شدید مقعد یا شکم داشته باشید.
- مدفوع حالتی چسبناک و قیر مانند داشته باشد.
- رنگ مدفوع به سمت قرمز روشن یا تیره مایل شود.
- تب، احساس خستگی و ضعف عمومی داشته باشید.
در چنین شرایطی مدفوع خونی خطرناک بوده و بهتر است که در اولین فرصت به دنبال تشخیص و درمان علت خونریزی از پشت باشید.
تماس با بهترین کلینیک درمان بیماری‌های مقعدی در غرب تهران برای درمان مدفوع خونی
راه‌های تشخیص علت خون در مدفوع
راهکارهایی که به تشخیص علت وجود خون در مدفوع کمک می‌کنند عبارتند از:
1. آزمایش مدفوع
این آزمایش خون پنهان در مدفوع را تشخیص داده و میتواند وجود یا عدم وجود خون در مدفوع را به طور قطعی مشخص کند. اما منشا خونریزی را نمی‌تواند مشخص کند.
2. آندوسکوپی
اگر در آزمایش خون مشخص شود که به خونریزی پنهان در مدفوع مبتلا هستید، از آندوسکوپی برای معاینه معده و روده استفاده میشود تا علت این خونریزی مشخص شود.
3. کولونوسکوپی
در صورتی که علت وجود خون در مدفوع از معده و مری نباشد، از کولونوسکوپی برای بررسی انتهای راست روده و کولون استفاده خواهد شد. در واقع کولونوسکوپی به تشخیص سرطان‌های کلورکتال و کولون کمک میکند.
بیشتر بخوانید: از آزمایش کولونوسکوپی برای تشخیص کدام بیماری‌ها استفاده میشود؟
4. نمونه برداری از مدفوع
در این روش تشخیص، نمونه‌ای از مدفوع به آزمایشگاه فرستاده میشود تا آزمایش باکتری، انگل و سایر عفونت‌ها بر روی مدفوع انجام شود و علت مدفوع خونی تشخیص داده شود.
درمان خون در مدفوع؛ از درمان خانگی تا جراحی
درمان مدفوع خونی میتواند بسته به علت بروز آن، با دارو و یا با ترفندهای خانگی درمان شود. به عنوان مثال در شرایطی که بیمار هموروئید یا شقاق دارد، درمان دارویی با استفاده از تجویز پماد، مسکن و یا آنتی بیوتیک امکان پذیر است. ترفندهای خانگی که برای درمان خون در مدفوع موثر هستند که عبارتند از:
- کاهش مصرف قندی‌جات
- نوشیدن آب و مایعات فراوان
- ورزش کردن به طور منظم و روزانه
- افزایش مصرف فیبر، میوه و سبزیجات تازه
- کاهش مصرف مواد غذایی تند و تحریک کننده روده
- نشستن در لگن آب گرم برای بهبود درد و خونریزی شقاق یا هموروئید
برای درمان سریع خون در مدفوع توصیه میشود تا میوه و سبزیجات بیشتری بخورید، ورزش کنید و از مصرف غذاهای چرب، فاقد فیبر و تند و پرادویه تا حد امکان پرهیز کنید!
در شرایطی که بیمار به مشکلی جدی مانند سرطان کولون یا کلورکتال داشته باشد، از شیمی درمانی و یا جراحی برای برداشتن بخشی از روده که دچار آسیب شده استفاده میشود.
چطور از وجود خون در مدفوع جلوگیری کنیم؟
سبک زندگی سالم کلید اصلی برای داشتن بدنی سالم و به دور از هر گونه خونریزی است. راه‌حل‌های مختلف دیگری نیز وجود دارند که که در پیشگیری از وجود خون در مدفوع نقش دارند و عبارتند از:
- داشتن یک رژیم غذایی سالم، سرشار از میوه و سبزیجات تازه و غلات کامل
- پرهیز از نوشیدن مشروبات الکلی و نوشیدنی‌های گازدار و حاوی قند
- مصرف دارو و پمادهای تجویز شده طبق دستورالعمل پزشک
- پرهیز از سیگار کشیدن و مصرف دخانیات
- نوشیدن مایعات و آب فراوان
- ورزش کردن منظم و روزانه
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورتی که علاوه بر مدفوع خونی شاهد هر یک از علائم زیر بودید، بهتر است تا به پزشک متخصص داخلی یا گوارش مراجعه نمایید:
- تب
- درد مقعدی
- درد شکمی شدید
- کاهش وزن بی دلیل
- خونریزی مقعدی شدید
- احساس خستگی و ضعف
اگر لخته و رگه‌های خونی در مدفوع شما بیش از دو هفته طول کشید و خوب نشد و علائم شما شدیدتر شد، ممکن است نشانی از یک بیماری جدی باشد که نیاز به درمان فوری توسط پزشک متخصص خواهد داشت.
