کنترل و درمان سریع بی اختیاری مدفوع

بی اختیاری مدفوع که اصطلاحا به عنوان “بی اختیاری روده” نیز شناخته می‌‎شود، از دسته مشکلاتی است که کودکان و بزرگسالان ممکن است در هر دوره سنی به آن مبتلا شوند! این اختلال به معنای از دست دادن اختیار روده است و ممکن است با ایجاد بی اختیاری در نگهداری باد روده، مشکلاتی را برای فرد ایجاد کند و باعث ایجاد حس خجالت زدگی او شود!

اما اگر بخواهیم بی اختیاری مدفوع را ساده‌تر بیان کنیم، باید گفت این اختلال نوعی ناتوانی در کنترل حرکات روده است که سبب می‌شود فرد خارج از اراده خودش، مدفوع را از بدن تخلیه کند.

در ادامه همراه ما باشید تا بیشتر با دلایل به وجود آورنده بی اختیاری مدفوع و علائم آن آشنا شوید.

علائم و نشانه های بی اختیاری مدفوع

از جمله شایع‌ترین علائمی که مبتلایان به بی اختیاری مدفوع تجربه می‌کنند، عبارتند از:

• اسهال
• دل درد
• یبوست
• خارش مقعد
• سوزش مقعد
• گاز و نفخ روده
• اسپاسم مقعدی
• احساس پر بودن و نیاز به دفع
• ناتوانی در کنترل مدفوع و گاز روده

بی اختیاری مدفوع ممکن است گاها به دلیل اسهال یا یبوست مداوم به وجود بیاید و در برخی از افراد، تبدیل به یک بیماری مزمن شود. افرادی که به این بیماری دچار هستند، میل شدید به اجابت مزاج دارند اما توان کنترل کردن حرکات روده و اسفنکتر بیرونی را ندارد!

بیشتر بخوانید: علت خارش مقعد چیست؟ + چگونه خارش مقعد را درمان کنیم؟

۸ دلیل ابتلا به بی اختیاری مدفوع

چرا دچار بی اختیاری مدفوع می‌شویم؟ و علت ابتلا به این اختلال چیست؟ در پاسخ باید بگوییم که دلیل ابتلا به بی اختیاری مدفوع در اغلب بیماران، دلایل زیر می‌باشد:

• آسیب‌های عصبی

آسیب دیدگی اعصاب حسی و ماهیچه‌های عصبی در عضلات کف لگن، مقعد، عضلات اسفنکتر مقعد و راست روده که کنترل روده را بر عهده دارند، می‌تواند منجر به بروز بی اختیاری مدفوع شود.

آسیب دیدگی اعصاب مقعد می‌تواند در اثر:

• زور زدن طولانی مدت برای دفع مدفوع
• اعمال فشار حین زایمان طبیعی
• ابتلا به بیماری ام اس
• آسیب دیدگی نخاعی
• ابتلا به دیابت
• آسیب مغزی

اتفاق بیفتد.

• یبوست

یبوست سخت و شدید یکی دیگر از دلایلی است که می‌تواند موجب بی اختیاری در مدفوع شود. زمانی که فرد به یبوست سخت و شدید مبتلاست، دائماً زور می‌زند تا مدفوع را از بدن خارج کند. به مرور زمان اعمال فشار و زور زیاد برای اجابت مزاج موجب ضعیف شدن و آسیب دیدگی اعصاب و عضلات مقعد می‌شود و توانایی کنترل مدفوع را دشوار می‌کند!

مطالب مرتبط: چگونه یبوست خود را درمان کنیم؟

• اسهال

یکی دیگر از دلایل بی اختیاری مدفوع، اسهال است. اسهال معمولاً در اثر وارد شدن یک باکتری، ویروس و یا انگل به بدن رخ می‌دهد و عملکرد عادی دستگاه گوارش را مختل می‌کند.

اگر اسهال مداوم باشد و خوب نشود، نه تنها موجب تضعیف عضلات اسفنکتر و حساس شدن اعصاب رکتوم می‌شود، بلکه توانایی نگه داشتن مدفوع تا دستشویی را از بین می‌برد و باعث نشت مدفوع می‌شود!

• افتادگی راست روده

افتادگی راست روده، افتادگی رکتوم یا پرولاپس رکتوم به دلیل تضعیف بافت همبندی عضلات رکتوم و بالا رفتن سن، ممکن است اتفاق بیفتد. با افتادگی راست روده بخشی از روده شما از دهانه مقعد بیرون می‌زند و به اصطلاح پایین می‌افتد. در نتیجه مانع از بسته شدن کامل عضلات اطراف مقعد شده و با کشیدگی بیش از اندازه عضلات اسفنکتر، کنترل فرد روی مدفوع خودش را کم می‌کند.

• بواسیر یا هموروئید

بواسیر یا هموروئید یک زائده گوشتی و بیرون زده در کانال داخلی رکتوم است که اگر درمان نشود، از مقعد بیرون می‌زند و می‌تواند موجب بی اختیاری مدفوع شود.

بواسیر داخلی و خارجی اجازه نمی‌دهد تا عضلات اطراف مقعد شما کامل بسته شود. در نتیجه اگر زمانی احساس دفع داشته باشید، نمی‌توانید آن را کنترل کنید. نشت مدفوع در بیماران مبتلا به هموروئید، با مخاطی ژله‌ای و سفید رنگ، احساس درد و خونریزی قطره‌ای همراه است.

بیشتر بخوانید: انواع بواسیر + راه‌های تشخیص و درمان هموروئید

 جهت درمان بواسیر در تهران میتوانید با کلینیک لیزرشفا تماس بگیرید.

• بیماری‌های عصبی

بیماری‌‌های عصبی می‌توانند بر قدرت و توانی که عضلات کف لگن، مقعد و رکتوم دارند تاثیر گذار باشند و موجب بی اختیاری مدفوع شوند. از جمله رایج‌ترین بیماری‌های عصبی که با نشت مدفوع همراه هستند عبارتند از:

• پارکینسون
• سکته مغزی
• دیابت نوع دوم
• زوال عقل در اثر افزایش سن
• از دست دادن خاصیت کششی در رکتوم

برای درمان بیماری‌های عصبی که موجب ابتلا به بی اختیاری مدفوع می‌شوند، می‌توانید به پزشک متخصص روانشناسی مراجعه کنید و با ریشه یابی مشکلات خود، هر چه سریع‌تر آن‌ها را درمان کنید.

• عدم تحرک فیزیکی

اگر کارمند، دانشجو و یا دانش آموزی هستید که دائماً یکجا می‌نشینید و یا به مدت طولانی یکجا دراز می‌کشید و فعالیت فیزیکی زیادی ندارید، در معرض ابتلا به بی اختیاری مدفوع هستید! البته این اختلال در عرض یکی دو روز به وجود نمی‌آید و در دراز مدت اتفاق می‌افتد.

معمولاً نشت مدفوع در اثر عدم فعالیت فیزیکی، در افراد مسن و سالخورده بیشتر از افراد جوان اتفاق می‌افتد.

• زایمان طبیعی

خانم‌هایی که زایمان‌های طبیعی مکرری دارند، عضلات اسنفکتر مقعدشان دچار آسیب دیدگی می‌شود و ممکن است بی اختیاری مدفوع را تجربه کنند.

علت بی اختیاری مدفوع در کودکان

مهم‌ترین دلایل ایجاد بی اختیاری مدفوع در کودکان عبارتند از:

• اسهال و یبوست مزمن
• آسیب نخاعی مادرزادی
• ابتلا به بیماری هیرشپرونگ
• اختلال مادرزادی مقعد بسته

بی اختیاری و نشت مدفوع در کودکان بالاتر از ۴ سال رایج بوده و شایع ترین دلیل آن، یبوست است. معمولاً بی اختیاری مدفوع در کودکان زمانی اتفاق می‌افتد که کودک متوجه نیاز به اجابت مزاج یا اضافه شدن مدفوع به راست روده خودش نشود. در نتیجه مقدار زیادی مدفوع در کانال رکتوم باقی می‌ماند و با سفت شدن آن، احتمال آسیب دیدن عضلات مقعد، یبوست در کودکان و همچنین بی اختیاری مدفوع بالا می‌رود.

چه کسانی بیشتر در معرض بی اختیاری مدفوع هستند؟

افرادی به بی اختیاری مدفوع مبتلا می‌شوند که در شرایط جسمانی و فیزیکی زیر قرار داشته باشند:

• زنان بارداری که زایمان طبیعی دارند.
• افراد مسن و سالخورده‌ای که توان حرکتی ندارند.
• زنانی که دوران قاعدگی و عادت ماهانه را تجربه می‌کنند.
• افرادی که به بیماری‌های ام اس، دیایت یا بیماری‌های اعصاب مبتلا هستند.
• افرادی که سبک زندگی ناسالمی دارند و آب، میوه و سبزیجات کمی مصرف می‌کنند.

عوارض بی اختیاری مدفوع

عدم درمان بی اختیاری مدفوع و علت آن، می‌تواند عوارض احتمالی زیر را به دنبال داشته باشد:

• احساس خارش و سوزش مقعدی مزمن
• تجریک پوست اطراف دهانه مقعد
• گریز از اجتماع و حضور در جامعه
• پریشانی ذهنی و عاطفی
• احساس خجالت زدگی

بی اختیاری مدفوع را جدی بگیرید تا از اضطراب حضور در جامعه و افسردگی ناشی از این بیماری دور باشید و همچنین سلامتی دستگاه تناسلی و مقعدی خود را حفظ کنید.

پیشگیری از بی اختیاری مدفوع

• انجام تمرینات ورزشی کگل
• درمان یبوست و اسهال مزمن
• نوشیدن مایعات به خصوص آب
• مصرف غذاهای سرشار از فیبر
• به تاخیر ننداختن زمان اجابت مزاج
• درمان بیماری‌های عصبی و گوارشی
• ورزش کردن و تقویت عضلات کف لگن
• پرهیز از زور زدن بیش از اندازه حین اجابت مزاج

شما می‌توانید با تغییر سبک زندگی خود و همچنین درمان بیماری‌های اعصاب و بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت، جان خود از ابتلا به بی اختیاری و نشت مدفوع نجات دهید!

بیشتر بخوانید: علت خونریزی مقعد بعد از دفع مدفوع چیست؟

روش های تشخیص بی اختیاری مدفوع

اولین قدم برای تشخیص علت ابتلا به بی اختیاری مدفوع، بررسی سوابق پزشکی و بیماری‌های زمینه‌ای شما توسط پزشک متخص داخلی یا متخصص جراحی عمومی می‌باشد. همچنین در کنار بررسی پرونده پزشکی، موارد زیر هم بررسی می‌شوند:

• سن بیمار
• داروهایی که بیمار مصرف می‌کند
• معاینه فیزیکی انقباضات عضلات معقد
• سابقه ابتلا به بیماری‌های زنان در بانوان
• بررسی سابقه بیماری و جراحی های فرد

شما میتوانید تمامی سوالات خود را در انتهای این صفحه (بخش کامنت‌ها) مطرح نمایید. دکتر داود تاجبخش در اولین فرصت پاسخگوی سوالات شما خواهند بود.

پس از بررسی‌های اولیه، نوبت به معاینه راست روده و مقعد بیمار به کمک روش‌های تشخیصی زیر می‌رسد:

• پروکتوگرافی
• کولونوسکوپی
• آزمایش مدفوع
• مانومتری مقعد
• سونوگرافی مقعد
• آندوسکوپی مقعد
• سیگموئیدسکوپی
• الکترومیوگرافی مقعد

بیشتر بخوانید: عوارض و معایب رابطه مقعدی چیست؟

روش های درمانی بی اختیاری مدفوع

برای درمانی این بیماری با توجه به شدت و شرایط بیمار، می‌توان از روش‌های زیر استفاده کرد:

• درمان بی اختیاری مدفوع با دارو

زمانی که اسهال علت اصلی ابتلا به این بیماری باشد، شما می‌توانید با تجویز پزشک از دارویی‌های زیر استفاده کنید و اسهال و بی اختیاری مدفوع را درمان کنید:

1. لوموتیل
2. دی فنوکسیلات
3. لوپرامید هیدروکلراید

• درمان بی اختیاری مدفوع با فیزیوتراپی

فیزیوتراپی یکی دیگر از روش های درمانی است که در آن اعصاب آسیب دیده تحزیک می٬شوند تا دوباره به فعالیت خودشان ادامه بدهند. در فیزیوتراپی برای درمان بی اختیاری مدفوع، از ضربات الکتریکی استفاده می‌شود تا عضلات رکتوم و مقعد تقویت بشوند.

همین طور با فیزیوتراپی، اعصاب تیپال خلفی را تحریک می‌کنند که معمولاً برای کسانی که شدت این بیماری در آن‌ها کم است به کار می‌رود.

بیشتر بخوانید: درمان بیماری های مقعدی با حداقل درد و خونریزی توسط لیزر

• درمان بی اختیاری مدفوع با روش‌های خانگی

استفاده از اقدامات پیشگیری کننده از بی اختیاری مدفوع و همچنین تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی، از بهترین روش‌های خانگی برای درمان بی اختیاری مدفوع است.

پیشنهاد می‌شود تا برای درمان بی اختیاری مدفوع، غذاهایی با فیبر بالا مصرف کنید، روزانه حدود ۸ لیوان آب بنوشید و ناحیه مقعدی خود را خشک و تمیز نگه دارید تا پوست آن حساس نشود.

علاوه بر توصیه های گفته شده، می‌توانید ورزش‌های کگل و سایر ورزش‌هایی که پزشک توصیه می‌کند را در خانه انجام دهید.

• معالجه بی اختیاری مدفوع با جراحی

در صورتی که روش های متعدد در درمان این بیماری جواب ندهد، پزشک از روش های جراحی اختلال بی اختیاری روده را درمان می کند. در جراحی معمولا افتادگی رکتوم و اسفنکتر درمان می‌شود و همین طور بافت‌های آسیب دیده عضله را ترمیم می‌کنند تا لبه‌های ماهیچه بهم برسد و اسفنکتر سفت شود.

روش‌های رایج برای جراحی بی اختیاری مدفوع عبارتند از:

• کولوستومی
• اسفنکتروپلاستی
• پیوند عضله سالم به عضله آسیب دیده
• جایگزینی اسفنکتر آسیب دیده با اسفنکتر مصنوعی

رژیم غذایی مفید برای افراد مبتلا به بی اختیاری مدفوع

تا اینجا به تغییر سبک زندگی، نوشیدن آب و همچنین افزایش مصرف فیبر اشاره کردیم. از دیگر نکات تغذیه‌ای که برای افراد مبتلا به بی اختیاری مدفوع بسیار مهم هستند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مصرف مکمل‌های فیبر و داروهای درمان کننده یبوست و اسهال
• پرهیز از نوشیدن چای و قهوه و نوشیدنی‌های حاوی کافئین
• پرهیز از مصرف شیر و ماست و انواع لبنیات
• پرهیز از مصرف غذاهای تند و پر ادویه

اگر با تغییر سبک زندگی ناتوانی در نگهداری مدفوئع شما بهتر نشد و شدت گرفت، بهتر است تا از عمل‌های جراحی و روش‌های جدی‌تر برای درمان این عارضه استفاده کنید.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

با توجه به موارد گفته شده درمورد بیماری بی اختیاری مدفوع، یکی از سوالات رایج افراد این است که چه زمانی باید به نزد پزشک برای درمان مراجعه شود؟

بهتر است تا زمانی به پزشک متخصص گوارش یا جراح عمومی مراجعه کنید که:

• بی اختیاری در دفع و گاز روده دارید.
• یبوست و اسهال مزمن همراه با نشت مدفوع دارید.
• درمان‌های خانگی و سنتی پاسخگوی بیماری شما نبوده است.

به نقل از منبع پزشکی niddk.nih.gov درباره بهترین زمان برای مراجعه به پزشک در زمان ابتلا به بی اختیاری مدفوع آمده است:

مرکز تخصصی درمان بیماری های مقعدی با لیزر

بی اختیاری مدفوع، یکی از اختلالات ناشی از بیماری‌های مقعدی مانند بواسیر یا هموروئید است که تمام جنبه‌های زندگی شما را تحت تاثیر خودش قرار می‌دهد. به همین دلیل برای درمان آن بایستی به سراغ یک کلینیک تخصصی و حرفه‌ای بروید تا بتوانید اختلال خود را در کوتاه‌ترین زمان ممکن درمان کنید!

کلینیک لیزر شفا، مرکز تخصصی درمان بیماری‌های نشیمنگاهی با لیزر است که بیش از ۱۷ سال‌ سابقه در زمینه درمان تخصصی بیماری‌های مقعدی با لیزر را داراست. این کلینیک از جدیدترین متدهای درمانی استفاده می‌کند تا بیماری‌های نشیمنگاهی از قبیل موارد زیر را درمان کند:

• آبسه
• فیشر
• بواسیر
• فیستول
• کیست مویی
• زگیل تناسلی
• دردهای مقعدی

جهت دریافت نوبت میتوانید با شماره ۰۲۱۲۲۳۵۹۱۳۵ تماس بگیرید.

سوالات متداول درباره بی اختیاری مدفوع و دمان آن