فیستولوگرافی یک روش کم تهاجمی و پزشکی است که طی آن با تزریق ماده حاجب و به روش رادیولوژی، انواع فیستول و عمق آن‌ها را در نواحی مختلف بدن مانند مقعد، انتهای رکتوم و سایر اندام‌ها بررسی میشود. فیسوتولوگرافی روشی است که به پزشکان و جراحان کمک می‌کند تا پیش از عمل جراحی، نوع فیستول را به خوبی شناسایی کنند تا بتوانند به بهترین روش ممکن، فیستول شما را بهبود ببخشند.
اگر شما هم فیستول دارید و می‌خواهید نوع فیستول، اندازه و عمق آن را تشخیص دهید و به درمان آن بپردازید، پیشنهاد می‌کنیم که در ادامه این مطلب همراه ما باشید.
فیستول چیست؟
مجرا یا کانالی غیر عادی در اندام‌های تحتانی مانند مقعد که دارای دو دهانه بوده و غالباً چرکی و عفونی است، فیستول یا Fistula نامیده میشود. فیستول مقعدی معمولاً بین راست روده و پوست ناحیه‌ی مقعد تشکیل شده و در اثر ترکیدن و تخلیه شدن خود به خود آبسه مقعدی تشکیل میشود. به همین دلیل است که معمولاً فیستول چرکی یا عفونی می‌باشد.
علائم و نشانه‌ها
اگر فیستول مقعدی داشته باشید ممکن است علائم و نشانه‌های زیر را تجربه کنید:
- تب ناشی از عفونت در بدن
- التهاب پوست اطراف مقعد
- بی اختیاری در مدفوع و گاز روده
- خروج چرک و ترشحات بدبو از فیستول
- تورم و قرمزی پوست اطراف دهانه مقعد
- وجود سوراخ‌هایی غیر عادی در اطراف مقعد
- درد تیر کشنده و ضربان دار (با سرفه کردن یا اجابت مزاج بیشتر میشود.)
بیشتر بخوانید: شقاق مقعدی چیست؟ + علائم شقاق مقعدی
علل تشکیل فیستول
شاید این سوال برایتان پیش آمده باشد که علت تشکیل فیستول چیست؟ در پاسخ می‌توان گفت که تخلیه شدن خود به خود آبسه مقعد و عدم درمان به موقع آن، علت اصلی تشکیل فیستول می‌باشد.
در واقع زمانی که غدد انتهایی مقعد که ترشحات را داخل خود نگه می‌دارند راهی برای تخلیه آن‌ها پیدا نکنند، در یک جا جمع شده و یک جوش حاوی چرک را تشکیل خواهد داد. در نهایت با زیاد شدن حجم چرک و درمان نکردن این عارضه، ممکن است آبسه بترکد و مجرای باز آن، فیستول را تشکیل بدهد!
از دیگر دلایلی که باعث می‌شوند تا فیستول مقعدی به وجود بیاید، می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- بیماری ایدز
- زایمان طبیعی
- عفونت روده‌ها
- دیورتیکولیت روده
- سرطان راست روده (روده بزرگ)
- بیماری‌های التهابی روده مانند کرون
- عوارض ناشی از جراحی‌های مقعدی
- بیماری‌های مزمن پوستی مانند هیدرآدنیت
- ابتلا به عفونت‌های جنسی مانند سفلیس یا کلامیدیا
اگر فیستول داشته باشید، مطمئناً پزشک شما از روش فیستولوگرافی استفاده خواهد کرد تا نوع، اندازه و ابعاد فیستول را بررسی کند و بتواند بهترین روش درمان را انتخاب کند.
فیستولوگرافی چیست؟
همانطور که گفته شد، فیستولوگرافی روشی است که در آن با تزریق ماده حاجب و استفاده از دستگاه رادیولوژی، اندازه و ابعاد فیستول تشخیص داده میشود. اگر بخواهیم بهتر فیستولوگرافی را درک کنیم، می‌توانیم به مقاله‌ای از Uhn.ca اشاره کنیم:
“A fistulogram is a special x-ray procedure. It uses contrast (x-ray dye) to look at the blood flow in your fistula or graft (dialysis access). This procedure can check to see if it is blocked or if there is any narrowing (stenosis).”
“فیستولوگرافی یک روش خاص از رادیوگرافی است که با استفاده از ماده حاجب، برای بررسی داخل فیستول استفاده میشود. فیستولوگرافی جریان خون در این مجرای غیر طبیعی را بررسی کرده و گرفتگی، انسداد و تنگی فیستول را تشخیص خواد داد.”
کاربردهای فیستولوگرافی
فیستولوگرافی همانطور که از نامش پیداست، برای تشخیص فیستول کاربرد دارد. از دیگر کاربردهای رایجی که می‌توان از این روش انتظار داشت عبارتند از:
- تشخیص فیستول: فیستولوگرافی کمک می‌کند تا وجود فیستول به طور قطعی تشخیص، و مسیر آن به درستی شناسایی شود.
- تشخیص نوع فیستول: با فیستولوگرافی میتوانید نوع فیستول (ساده، پیچیده یا فیستول نعل اسبی) را تشخیص دهید.
- تشخیص عوارض ناشی از فیستول: با فیستولوگرافی میتوانید عوارض احتمالی آسیب دیدن بافت یا عفونت را تشخیص دهید.
آمادگی‌های قبل از فیستولوگرافی
دستورالعملهایی که پیش از فیستولوگرافی باید به آن‌ها توجه داشته باشید عبارتند از:
- اگر داروهای رقیق کننده خون یا انسولین مصرف می‌کنید، حتماً با پزشک متخصص در میان بگذارید.
- اگر آلرژی یا حساسیت به دارو یا ماده حاجب دارید، حتماً به پزشک اطلاع دهید.
- لیستی از تمامی داروهایی که مصرف می‌کنید را در روز عمل به همراه داشته باشید.
- حتماً یک همراه داشته باشید تا بعد از اتمام جراحی، شما را تا خانه همراهی کند.
- تا ۲ ساعت قبل میتوانید مایعات شفاف مانند آب و چای بنوشید.
- تا ۶ ساعت بعد از فیستولوگرافی غذای جامد نخورید.
ارتباط با بهترین مرکز درمان بیماری های مقعدی در تهران: ۰۲۱۲۲۳۶۱۰۷۲
در طول فیستولوگرافی چه انتظاری باید داشته باشید؟
جراحی تشخیصی فیستولوگرافی سرپایی بوده و نیاز به بستری شدن در بیمارستان نخواهد داشت. طی فیستولوگرافی و زمانی که در اتاق عمل هستید، پزشک پوست ناحیه‌ی درمان را تمیز کرده و داروی بی حسی را به آن تزریق می‌کند. بعد از آنکه پوستتان کاملاً بی حس شد، یک لوله منعطف و نازک به نام کاتتر را در داخل فیستول قرار می‌دهد. سپس از طریق این کاتتر، ماده حاجب به داخل فیستول تزریق میشود. در مرحله بعد، به داخل یک دستگاه رادیولوژی یا اشعه ایکس می‌روید تا با تصویر برداری، نواحی آسیب دیده شما تشخیص داده شوند. این نواحی در داخل عکس به صورت رنگی مشخص خواهند شد.
بعد از تشخیص فیستول‌ها، میزان گرفتگی، تنگی و یا انسداد فیستول، پزشک با استفاده از روش‌های مختلفی از جمله لیزر، به درمان فیستول می‌پردارد.
مراقبت‌های بعد از فیستولوگرافی
بعد از فیستولوگرافی مدت ۱ الی ۲ ساعت را در اتاق ریکاوری به سر می‌برید تا وضعیت شما تحت نظر پزشکان متخصص باشد و بعد از عمل دچار مشکل نشوید. بعد از آنکه پزشکان و پرستاران سلامتی شما را بررسی کردند و مشکلی را شناسایی نکردند، از بیمارستان مرخص شده و میتوانید به خانه بروید.
برای آنکه سریع‌تر ریکاوری شوید و دردی در اطراف ناحیه مقعدی و فیستول‌ها احساس نکنید، بهتر است تا نکات مراقبتی زیر را رعایت کنید:
- بعد از فیستولوگرافی میتوانید به خوردن و آشامیدن عادی مشغول شوید.
- به مدت ۲۴ ساعت استراحت کنید و فعالیت سنگین انجام ندهید.
- تا ۲۴ ساعت بعد از عمل از مصرف نوشیدنی‌های الکلی پرهیز کنید.
- تا ۲۴ ساعت بعد از عمل رانندگی نکنید.
- اجسام و وسیله‌های سنگین بلند نکنید.
- لباس‌های تنگ و چسبان نپوشید.
بیشتر بخوانید: درمان شقاق مقعدی با لیزر
فیستولوگرافی چه مزیتی دارد؟
اگر پزشکان و متخصصان بیماری‌های نشیمنگاهی از فیستولوگرافی برای تشخیص فیستول‌های شما استفاده کنند، از مزایا و فواید زیر بهره‌مند خواهید شد:
- دقت بالا در تشخیص
- کم تهاجمی بودن و عدم نیاز به بیهوشی
- ایمن و مطمئن و فاقد عوارض جانبی جدی
- سرعت بالا و اجرای جراحی در کمتر از ۶۰ دقیقه
عوارض و خطرات فیستولوگرافی
اگر فیستولوگرافی به درستی انجام نشود، ممکن است در معرض خطر عوارض و خطرات زیر قرار بگیرید:
- عفونت
- نارسایی کلیه
- خونریزی شدید
- واکنش آلرژیک به ماده حاجب
- آسیب دیدن بافت فیستول و رگ‌های خونی
خلاصه کلام…
اگر به دنبال یک روش مطمئن و ایمن برای تشخیص فیستول و نوع آن هستید و می‌خواهید که هرچه سریع‌تر فیستول خود را درمان کنید، بهتر است تا به پزشک مراجعه کنید و نوع فیستول خود را شناسایی کنید. سپس با استفاده از بروزترین و جدیدترین تکنولوژی‌ها، مانند لیزرهای فرکشنال CO2، توسط یک جراح ماهر و حرفه‌ای، به درمان و معالجه این بافت چرکی و غیر عادی بپردازید.
