فتق به بیرون زدگی یک اندام یا بافت از طریق یک نقطه ضعیف در دیواره بدن گفته می شود. این بیماری میتواند در هر نقطه از بدن رخ دهد، اما شایع‌ترین محل‌های آن در ناحیه شکم، کشاله ران و ناف است.
بیماری فتق یا باد فتق به زبان ساده به جابجایی ارگانی داخل بدن از جای طبیعی خود به جای دیگر گفته میشود. فتق بر اثر ایجاد پارگی در عضلات یا بافت های داخلی صورت میگیرد و میتواند در هر بخشی از بدن اتفاق بیفتد. معمولا فتق یا فتخ بیشتر در اندام های بخش شکم افراد اتفاق می افتد. در ادامه به بررسی تشخیص فتق، علت بروز فتق، اینکه آیا فتق خطرناک است یا نه، چگونه فتق را در خانه درمان کنیم و همچنین انواع فتق خواهیم پرداخت.
انواع فتق
انواع فتق بر اساس محل وقوع
- فتق شکمی: شایع‌ترین نوع فتق است و در ناحیه شکم رخ می‌دهد. این نوع فتق میتواند در نقاط مختلفی از شکم مانند کشاله ران، ناف، دیافراگم، یا اطراف زخم‌های جراحی ایجاد شود.
- فتق کشاله ران: این نوع فتق در ناحیه کشاله ران رخ می‌دهد و زمانی ایجاد میشود که روده کوچک یا چربی از طریق یک سوراخ در دیواره شکم وارد کانال کشاله ران شود. فتق کشاله ران در مردان شایع‌تر از زنان است.
- فتق ناف: این نوع فتق در اطراف ناف رخ می‌دهد و زمانی ایجاد میشود که بافت چربی یا روده کوچک از طریق یک سوراخ در دیواره شکم وارد حلقه نافی شود. فتق ناف در نوزادان و کودکان شایع‌تر است، اما ممکن است در بزرگسالان نیز رخ دهد.
- فتق دیافراگم: این نوع فتق در دیافراگم رخ می‌دهد و زمانی ایجاد می شود که یک قسمت از معده یا روده بزرگ از طریق یک سوراخ در دیافراگم وارد قفسه سینه شود. فتق دیافراگم میتواند باعث مشکلات تنفسی شود.
- فتق بیضه: این نوع فتق در بیضه‌ها رخ می‌دهد و زمانی ایجاد میشود که بافت چربی یا روده کوچک از طریق یک سوراخ در دیواره شکم وارد بیضه‌ها شود. فتق بیضه در پسران شایع‌تر از مردان است.
انواع فتق بر اساس نوع بافت بیرون زده
- فتق روده‌ای: شایع‌ترین نوع فتق است و در آن روده کوچک یا بزرگ از طریق یک سوراخ در دیواره بدن بیرون می‌زند.
- فتق چربی: در این نوع فتق، بافت چربی از طریق یک سوراخ در دیواره بدن بیرون می‌زند.
- فتق احشایی: در این نوع فتق، هر نوع بافتی از جمله روده کوچک، روده بزرگ، معده، یا کبد از طریق یک سوراخ در دیواره بدن بیرون می‌زند.
بیشتر بخوانید: درمان بیرون زدگی مقعد
در برخی موارد، فتق ممکن است هیچ علائمی ایجاد نکند. این نوع فتق معمولاً در طی معاینه فیزیکی توسط پزشک تشخیص داده میشود.
بیشتر بخوانید: راه‌های درمان بواسیر چیست؟
درمان فتق
درمان فتق معمولاً جراحی است. جراحی فتق معمولاً یک عمل سرپایی است و با بیهوشی موضعی یا عمومی انجام میشود. در طی جراحی، پزشک یک شبکه مصنوعی را در اطراف ناحیه آسیب دیده قرار می‌دهد تا از بیرون زدگی مجدد بافت جلوگیری کند.
روش‌های جراحی فتق
دو روش اصلی جراحی فتق عبارتند از:
- جراحی باز: در این روش، پزشک یک برش بزرگ در ناحیه آسیب دیده ایجاد می‌کند و فتق را ترمیم می‌کند.
- جراحی لاپاراسکوپی: در این روش، پزشک برش‌های کوچکی در ناحیه شکم ایجاد می‌کند و فتق را با استفاده از ابزارهای جراحی کوچک ترمیم می‌کند.
انتخاب روش جراحی
انتخاب روش جراحی به عوامل مختلفی مانند اندازه فتق، محل فتق، و وضعیت سلامتی بیمار بستگی دارد. در بیشتر موارد، جراحی لاپاراسکوپی ترجیح داده میشود زیرا این روش باعث درد و ناراحتی کمتری در بیمار میشود و زمان بهبودی کوتاه‌تری دارد.
عوارض عدم درمان فتق
عوارض عمل نکردن فتق میتواند جدی و حتی تهدیدکننده زندگی باشد. برخی از عوارض احتمالی عمل نکردن فتق عبارتند از:
- انسداد روده: زمانی که فتق باعث انسداد روده شود، بیمار دچار درد شدید شکم، تهوع، استفراغ، و یبوست میشود. انسداد روده یک اورژانس پزشکی است و باید بلافاصله درمان شود.
- پیچ خوردگی فتق: زمانی که فتق پیچ خورده شود، جریان خون به بافت‌های بیرون زده قطع میشود. این وضعیت میتواند باعث نکروز بافت‌ها و مرگ بافت شود. پیچ خوردگی فتق نیز یک اورژانس پزشکی است و باید بلافاصله درمان شود.
- عفونت: اگر فتق عفونی شود، میتواند باعث التهاب، درد، و تب شود. عفونت فتق نیز باید با آنتی‌بیوتیک درمان شود.
- ترومبوز ورید عمقی (DVT): DVT یک لخته خون در یک ورید عمیق است. DVT میتواند باعث درد، تورم، و قرمزی در ناحیه آسیب دیده شود. DVT همچنین میتواند عوارض جدی‌تری مانند آمبولی ریوی ایجاد کند.
- عود فتق: حتی اگر فتق به درستی ترمیم شود، احتمال عود آن وجود دارد. عود فتق میتواند باعث بروز عوارض مشابه با عمل نکردن فتق شود.
در صورت مشاهده علائم فتق، باید سریعاً به پزشک مراجعه کرد تا از بروز عوارض جدی جلوگیری شود.
شماره تماس مرکز تخصصی درمان بیماری‌های مقعدی با لیزر در سعادت آباد: ۰۲۱۲۲۳۶۱۰۷۲
مراقبت های بعد از جراحی فتق
مراقبت‌های بعد از جراحی فتق به نوع جراحی، اندازه فتق، و وضعیت سلامتی بیمار بستگی دارد. در بیشتر موارد، مراقبت‌های بعد از جراحی فتق شامل موارد زیر است:
- استراحت کافی: در چند روز اول بعد از جراحی، باید استراحت کافی داشته باشید و از فعالیت‌های سنگین خودداری کنید.
- مصرف داروهای مسکن: ممکن است پزشک برای کاهش درد، داروهای مسکن تجویز کند.
- استفاده از کمپرس سرد یا گرم: استفاده از کمپرس سرد یا گرم روی ناحیه جراحی میتواند به کاهش درد و تورم کمک کند.
- شستشوی زخم: پزشک به شما آموزش خواهد داد که چگونه زخم خود را بشویید.
- مراجعه به پزشک برای پیگیری: باید در زمان تعیین‌شده توسط پزشک برای پیگیری وضعیت خود به مطب پزشک مراجعه کنید.
در اینجا به برخی از دستورالعمل‌های خاص مراقبت‌های بعد از جراحی فتق اشاره می‌کنیم:
- در صورت احساس درد یا ناراحتی در ناحیه جراحی، می‌توانید از داروهای مسکن بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا استامینوفن استفاده کنید.
- اگر پزشک برای شما داروهای مسکن مخدر تجویز کرده است، باید دستورالعمل‌های پزشک را به دقت دنبال کنید.
- از خیس کردن ناحیه جراحی خودداری کنید.
- از انجام فعالیت‌های سنگین مانند بلند کردن اجسام سنگین یا ورزش‌های شدید خودداری کنید.
- در صورت مشاهده علائمی مانند درد شدید، تورم، قرمزی، یا تب در ناحیه جراحی، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.
بیشتر بخوانید: گوشت اضافه مقعدی
زمان بهبودی کامل بعد از جراحی فتق
زمان بهبودی از جراحی فتق به نوع جراحی، اندازه فتق، و وضعیت سلامتی بیمار بستگی دارد. در بیشتر موارد، بهبودی از جراحی فتق چند هفته طول می‌کشد.
در اینجا به برخی از نکات برای تسریع بهبودی جراحی فتق اشاره می‌کنیم:
- به اندازه کافی استراحت کنید.
- آب فراوان بنوشید.
- از یک رژیم غذایی سالم پیروی کنید.
- از ورزش‌های سبک مانند پیاده‌روی استفاده کنید.
با پیروی از دستورالعمل‌های پزشک و رعایت نکات مراقبتی بعد از جراحی فتق، می‌توانید به بهبودی سریع‌تر خود کمک کنید.
شماره تماس مرکز تخصصی درمان بیماری‌های مقعدی با لیزر در سعادت آباد: ۰۲۱۲۲۳۶۱۰۷۲
